Yaz tatili bitti bitecek… Okullar açılıyor. Yeni dönem, yeni sezon her konuda olduğu gibi, gastronomide de festivaller etkinlikler ardı ardına duyurulmaya başlandı. Dün akşam arkadaşımla sohbet ederken -malum memleketim Rize olunca-gastronomi ile ilgilenen arkadaşımın bana yönelttiği ilk soru, “Rize’de Gastronomi Festivali ne zaman?” sorusu oldu. Sohbetin detayı, “Nasıl olur? Ne olur?” şeklinde devam ederken, “Yakında duyarız.” ile noktalandı… Ve arkasından Instagram sayfamda paylaşımlara bakarken gördüğüm bildiri, kullanılan logoda yer alan detaylar yüreğime tarifsiz bir mutluluk yaydı… Bir resme baktığınızda karşı taraftaki duygusal yansıması! Beni böylesine derinden etkileyen görselde o kadar çok şey gördüm ki! Bir yöre bu kadar güzel anlatılır!
Resimde gördüğüm, yaşlı veya orta yaşlı emektar bir Karadeniz kadını. Başında Rize’nin o meşhur Keşan adı verilen başörtüsü, eteği çay tarlası, üzerine Karadeniz mimarisine ait Dolmataş evleri. Elindeki iğne ile ilmek ilmek bir şey işliyor. Görünce içime nasıl bir huzur doldu anlatamam… Hem özlem, hem hüzün, huzur, mutluluk hepsini bir arada yaşadım adeta. İşte bu… Karadeniz; denizi, insanı kadar kadınlarıyla da meşhur bir coğrafya. Elinden her şey gelen, hiç bir şeyden gocunmayan kadınlar…Ana yüreği hele, bir başkadır, evin direğidir. Öyle bilinir… Lazca bir kelimeden anlatmaya çalışacağım. OHORCA kadın anlamına gelen Lazca bir kelimedir. OHORİ ev, CA ise direk anlamındaki iki sözcüktür. Dil bilimci değilim; ama etimolojik olarak bana hep bu sözcüklerden oluşmuş bir birleşik kelime gibi hissettirmiştir. Ordan esinlenince adı üzerinde OHORCA yani evin direği!! Sadece sözde değil gerçekten evin direğidir kadın . Kimisi, “Karadeniz’de kadınlar çalışır erkekler çalışmaz.” gibi ifadelerle farklı bir algı yaratmaya çalışsa da…. Bölgede Karadeniz kadınına “Otur evinde; kadınsın kadın işi yap!” dense tutamazsınız onu. Evinin işini de, aşını da yapar; arazi işini de yapar layığıyla. Sonra Bu afişi görünce dedim ki, daha iyi bir temsili olur muydu? Eminim onu da göreceğim… Ama bu afiş, şu an açık ara bana göre en iyisi. Bu görsel için Rize Belediyesi Festival Organizasyonu ekibine ve fikir sahiplerine bir Rizeli olarak teşekkür ediyorum. Bir günüme mutluluk kattınız… Üstüne daha bir çok şey söylenebilir, yazılabilir; ama o yaşlı kadının eteğindeki o koca tarlaya ne işliyorsa yüzündeki ifade ile yaydığı duyguya hayran kaldım. Bu tasarım kime aitse bizzat tebrik ediyorum.
Eveeet gelelim Rize Gastronomi Festivali’ne… Bu yıl dördüncüsü düzenlenecek olan ”4. Ulusal Rize Gastronomi Günleri 11-12-13 Ekim tarihlerinde yapılacak. Uzun süredir emek veren Rize’nin gastronomik anlamda kendini duyurması konusunda çalışmalar yapan, yöresel lezzetlerin tanıtılması için çok emek veren bir grup var. Unutulmaya yüz tutmuş geleneksel lezzetlerin tanıtılması için tek tek, köy köy gezip araştırmalar yapan akademik kapsamdaki çalışmalarla reçetelerin çıkarılması ve kayıt altına alınması için büyük emek sarf eden şeflerimiz, öğretim görevlilerimiz var. Bu güzel ekibin seçimleriyle de kendilerini ispatladıklarına şüphe yok. En çok beğendiğim yeni eklenen slogan ise
“11 İLÇE EL ELE ”
Bu yıl yapılacak festivalde güzel bir değişiklik daha var. Önceki yıllarda sadece yöresel restoranların sunduğu lezzetleri bu yıl Rize‘nin 11 ilçesinde yaşayan ve asıl geleneksel tariflere hakim o eli öpülesi kadınları göreceğimize ilişkin duyum… Bu tam anlamıyla geçmişe dönük hafızayı geleceğe aktarmak olacak. Merkez ilçe ile birlikte 11 ilçe kendi sunumunu kendi gelenek göreneklerini yansıtacak. Açıkcası yıllardır görmek istediğimiz tablo tam da buydu… Geleneği geleceğe devredebilmek, yok oluşuna engel olmak…
Rize çok farklı bir yer… Her yerde ve Türkiye’nin her ilinde olduğu gibi kendine has özellikleri var. Hani kültür diyoruz ya! İşte Rize’nin ilçelerinde de o kadar birbirine benzerken bir o kadar da birbirine uzak kültürler var. Bu, konuşma, giyim tarzı vb. konulara yansıdığı gibi gastonomide de benzer veya aynı yemekte farklı isimler, farklı içeriklerle kendini gösteriyor. Bir karalahana çorbasının farklı tarifleri farklı geleneksel isimleri olur mu? İşte Rize’de olur. Görmek, eğlenmek farklı geleneksel deneyimler yaşamak için yine ne yapıyoruz? Hemen akvimlerimize bir çentik atıyoruz. 🙂
Randevular ayarlansın, rezervasyonlar yapılsın. Sonra uzaktan izleyip pişman olmak var. Ona göre dikkat!!
Güzel günlerde buluşmak üzere…
Bu vesile ile güzel memleketime sevgilerimi gönderiyorum.